Thuisbevalling of toch het ziekenhuis?

De uitgerekende datum komt dichterbij… Je denkt er waarschijnlijk veel over na hoe de geboorte zal zijn en ook wat je tijdens deze bijzondere gebeurtenis belangrijk vindt. Een kindje krijgen is bijzonder en intiem, en belangrijk is dat je je op de plek van geboorte thuis voelt.

En dat mag je letterlijk nemen, want Nederland is een van de weinige westerse landen waar je de keuze hebt om thuis te bevallen. De Nederlandse zorgwet ziet een zwangerschap, bevalling en kraamperiode als een natuurlijke gebeurtenis. Het uitgangspunt daarbij: onnodig medisch ingrijpen voorkomen.

In dit artikel vertellen we hoe een geboorte in het ziekenhuis eruit kan zien, hoe een bevalling thuis in zijn werk gaat, bespreken we de voordelen en nadelen van een thuisbevalling en bespreken we ook enkele alternatieven. We geven je ook een aantal tips om je bij de besluitvorming op gang te helpen.

Geboorte in het ziekenhuis

In Nederland is voor de meeste kindjes nog altijd de tl-lamp in het ziekenhuis het levenslicht. Bevallen in het ziekenhuis is onder elke omstandigheid mogelijk. Bij een medische noodzaak wordt altijd voor een bevalling in het ziekenhuis gekozen. Lijdt de moeder aan een chronische aandoening, zoals diabetes, hoge bloeddruk, een zwak hart of nierziekte, dan is een ziekenhuis sowieso aan te bevelen. Een ziekenhuisbevalling met medische noodzaak heet ook wel een klinische bevalling. De verantwoordelijkheid ligt bij de gynaecoloog en vaak wordt deze persoon begeleid door een klinisch verloskundige. Belangrijke redenen om voor een klinische bevalling te kiezen, zijn:

• De ligging van je baby: Ligt je baby niet in de ideale positie voor bevalling (dus niet in de zogenoemde achterhoofdligging), dan is de kans op complicaties groter. Ligt je baby bijvoorbeeld omgekeerd (stuitligging), dan is een bezoek aan het ziekenhuis verstandig.

• Vroeggeboorte: Ben je nog geen 37 weken zwanger en dient de geboorte van je kindje zich aan? Dan is een bevalling in het ziekenhuis eigenlijk verplicht. Een te vroeg geboren kindje heeft namelijk extra medische zorg nodig.

• Keizersnede: In sommige gevallen is al van tevoren bekend dat een keizersnede noodzakelijk is. In dat geval moet je naar het ziekenhuis.

• Lastige eerdere bevalling: Wanneer je in het verleden al eens een kindje hebt gekregen, en die bevalling moeizaam verliep, dan is een ziekenhuisbevalling aan te raden, omdat de kans op complicaties groter is.

• Meerling: Is er een meerling op komst? Dan is thuis bevallen geen goed idee. De kans op complicaties is namelijk groter dan bij een enkel kind.

Bevallen in een ziekenhuis kan overigens heel prettig zijn, omdat je in de goede handen bent van de gynaecoloog en de klinisch verloskundige. Bij een medische indicatie wordt bovendien jouw gezondheid en die van het kind nauwlettend in de gaten gehouden, en treden er complicaties op tijdens de geboorte, dan ben je in het ziekenhuis op de best denkbare plek. Ook het beeld van de ‘geboortefabriek’ klopt al lang niet meer. Je kunt aan de hand van een geboorteplan jouw wensen voor de bevalling kenbaar maken, en na de geboorte mag je je kindje gewoon lekker bij je houden.

Tijdens de bevalling in het ziekenhuis mag ook je partner er (onder normale omstandigheden) gewoon bij blijven. Heb je veel pijn? Dan heeft het ziekenhuis de juiste middelen om ernstige klachten direct te behandelen.

Maar goed, een ziekenhuis is en blijft een ziekenhuis, en de arts en verloskundige hebben vaak een druk schema. Dat betekent dat verloskundigen vaak meerdere geboortes parallel ‘afhandelen’, de arts alleen even om het hoekje komt kijken tijdens de laatste fase van de geboorte (of bij complicaties) en je bij een langere geboorte rekening moet houden met werktijden. Het kan dus zo zijn dat opeens een ander team aan je kraambed staat en dat kunnen in het heetst van de strijd – en gevoelsmatig ver weg van een huiselijke omgeving – nét even te veel prikkels zijn.

Thuis bevallen

Een geboorte is voor iedereen anders, maar achteraf spreken sommige ouders met afgrijzen over een bevalling in het ziekenhuis. Dat komt dan vooral door het gevoel niet gehoord te worden en het feit dat je veel regie uit handen moet geven. Het ziekenhuis handelt nu eenmaal naar een zorgprotocol, en dat kan bovendien onpersoonlijk overkomen. Bovendien is je thuis voelen in een spierwitte omgeving die qua inrichting allesbehalve huiselijk is een behoorlijke opgave.

Herken jij je in bovenstaande, dan is een bevalling thuis mogelijk iets voor je. Je bent in je eigen huis waarschijnlijk iets relaxter dan in het ziekenhuis. Dat kan bijdragen aan een goed verloop van de bevalling. Ook kun je gaan en staan waar je wilt (bij een medische indicatie in het ziekenhuis mag je bijvoorbeeld alleen douchen na overleg) en hoef je niet bang te zijn voor ziekenhuisbacteriën. Nog een belangrijk voordeel: na de bevalling ben je meteen thuis. Dat voelt met zo’n kwetsbaar klein ontdekkingsreizigertje wel zo prettig.

Vanaf wanneer mag je thuis bevallen? Een thuisbevalling is alleen mogelijk wanneer je bevalt na week 37, en moeder en kind gezond zijn. Je BMI mag bovendien niet hoger liggen dan 35. Ook aan de ruimte worden eisen gesteld. Er moet stromend water aanwezig zijn en je bed moet minimaal 80 centimeter hoog zijn. Houd er rekening mee dat je bij complicaties toch naar het ziekenhuis moet (dat komt bij de helft van de vrouwen die thuis willen bevallen voor). Daartoe is het belangrijk dat je niet vierhoog in een grachtenpand wilt bevallen én de geboorteplek bereikbaar is met een brancard. Dat klinkt misschien allemaal wat dramatisch, maar goed om te weten, is dat bij slechts 3 procent van de thuisbevallingen spoed vereist is.

Is een bevalling thuis wel veilig?

Uit onderzoek van het AMC en het VU medisch centrum in Amsterdam onder 80.000 vrouwen is gebleken dat thuis bevallen onder begeleiding van een verloskundige net zo veilig is als een ziekenhuisbevalling. In Nederland zijn verloskundigen en kraamverzorgers goed opgeleid en bieden ze je tijdens een bevalling thuis alle hulp die je nodig hebt. Bovendien nemen ze een baarkruk, spullen om te hechten, medicijnen, zuurstof en verdovingsmiddelen mee. Zo hoef je zelf nauwelijks na te denken over wat je nodig hebt voor de thuisbevalling.

Bevallen in bad – kan dat?

Warm water is ideaal om op een natuurlijk manier de pijn van de weeën verminderen. En voor je baby is het badwater rustgevend. Bedenk maar eens dat het negen maanden lang ronddobberde in het vruchtwater, als een vis in het water. De overgang naar de grote, droge buitenwereld is daarom even flink schrikken. Wanneer het eerst in warm water terechtkomt, dan is de schok iets minder groot.

Wil je thuis in bad bevallen? Dan kan dat meestal gewoon. Wat heb je nodig voor een thuisbevalling in bad? Je eigen badkuip is niet zo handig, omdat je niet zo snel van houding kunt wisselen zonder weg te glibberen. Ook koelt het water snel af en kan je verloskundige waarschijnlijk niet zo goed bij je komen.

Daarom koop of huur je een speciaal bevalbad. Dat is een groot en opblaasbaar bad met zachte, stevige randen, waarin het water mooi op temperatuur blijft. Op die randen kun je tijdens de weeën goed leunen.

Is een bevalling thuis wel veilig?

Uit onderzoek van het AMC en het VU medisch centrum in Amsterdam onder 80.000 vrouwen is gebleken dat thuis bevallen onder begeleiding van een verloskundige net zo veilig is als een ziekenhuisbevalling. In Nederland zijn verloskundigen en kraamverzorgers goed opgeleid en bieden ze je tijdens een bevalling thuis alle hulp die je nodig hebt. Bovendien nemen ze een baarkruk, spullen om te hechten, medicijnen, zuurstof en verdovingsmiddelen mee. Zo hoef je zelf nauwelijks na te denken over wat je nodig hebt voor de thuisbevalling.

Bevallen in bad – kan dat?

Warm water is ideaal om op een natuurlijk manier de pijn van de weeën verminderen. En voor je baby is het badwater rustgevend. Bedenk maar eens dat het negen maanden lang ronddobberde in het vruchtwater, als een vis in het water. De overgang naar de grote, droge buitenwereld is daarom even flink schrikken. Wanneer het eerst in warm water terechtkomt, dan is de schok iets minder groot.

Wil je thuis in bad bevallen? Dan kan dat meestal gewoon. Wat heb je nodig voor een thuisbevalling in bad? Je eigen badkuip is niet zo handig, omdat je niet zo snel van houding kunt wisselen zonder weg te glibberen. Ook koelt het water snel af en kan je verloskundige waarschijnlijk niet zo goed bij je komen.

Daarom koop of huur je een speciaal bevalbad. Dat is een groot en opblaasbaar bad met zachte, stevige randen, waarin het water mooi op temperatuur blijft. Op die randen kun je tijdens de weeën goed leunen.

Tóch naar het ziekenhuis

Het kan even een teleurstelling zijn… heb je alles klaarstaan voor de thuisbevalling, blijkt dat je toch naar het ziekenhuis moet. Maar het is belangrijk om in ieder geval onderstaande situatie, die kort voor de bevalling kunnen optreden, serieus te nemen. Het gaat per slot van rekening om de gezondheid van jou en je kindje. Om die reden is het bovendien belangrijk om ook als je een thuisbevalling plant wél een vluchtkoffer klaar te zetten.

• Is het vruchtwater groen? Dan heeft je kindje gepoept in het vruchtwater. Vanwege eventuele complicaties is het slim om dan alsnog naar het ziekenhuis te gaan.

• Is de hartslag van je kindje onregelmatig? Dan kan het zijn dat de navelstreng om de nek van je baby’tje zit of er andere problemen zijn op weg naar buiten.

• Zijn je vliezen langer dan 24 uur gebroken? Door de vrije doorgang tussen jouw kindje en de buitenwereld is er kans op infectie. Hoe langer het kindje in de baarmoeder blijft, hoe groter de kans op een complicatie. Op naar het ziekenhuis dus, om de geboorte in te leiden.

• Heb je al een poosje persweeën, maar zet de bevalling niet goed door? Dan kunnen ze je in het ziekenhuis beter helpen.

• Laat de placenta niet los na de bevalling? Dan moet een gynaecoloog in het ziekenhuis deze verwijderen.

• Gaat het niet goed met jou of met de baby? Dan moet je altijd naar het ziekenhuis. Je kunt bijvoorbeeld te veel bloed verloren hebben, en dat kan gevaarlijk zijn.

Nadelen geboorte thuis

Aan een geboorte thuis kleven ook enkele nadelen. Sommige noemden we hierboven al, maar hieronder zetter we ze nog even voor je op een rijtje:

• Wanneer er tijdens de bevalling thuis complicaties optreden, is de kans groot dat je toch naar het ziekenhuis moet. Dit is niet alleen teleurstellend, maar soms is ook spoed vereist (hoewel echte haast gelukkig maar weinig voorkomt).

• De verloskundige of je huisarts staat je bij tijdens een bevalling thuis, maar een gynaecoloog of kinderarts komt niet aan huis. De specifieke hulp die zij bieden, ontvang je dus alleen in het ziekenhuis.

• De medische pijnbestrijding tijdens een thuisbevalling is beperkt. Alternatieve vormen van pijnstillers zijn er wel, waaronder acupunctuur, HypnoBirthing en zogenoemde TENS (Transcutane Electrische Neuro Stimulatie), waarbij kleine stroomstootjes de pijnprikkels van weeën onderscheppen.

• Zijn tijdens de bevalling kinderen aanwezig, dan kan dit behoorlijk afleiden.

Tips bij je keuze: thuis bevallen of ziekenhuis?

Heb je bovenstaande informatie gelezen, maar ben je voor je gevoel nog geen stap dichter bij het besluit of je thuis wilt bevallen of in het ziekenhuis? Loop dan de volgende tips nog even na, en hopelijk bepaal je dan makkelijker wat voor jou de beste optie is.

Praat over de geboorteplek met je verloskundige. Die kent jouw situatie en kan daardoor goed inschatten wat voor jou veiliger is. Bovendien vertelt deze jou graag meer over de mogelijke voor- en nadelen, die specifiek op jou van toepassing zijn.

Denk na over je geboorteplan. Exact voorspellen hoe je bevalling zal verlopen, is natuurlijk enorm lastig. Toch is het prettig om je verwachtingen en voorkeuren zwart op wit te zetten. Zo zet je je gedachten op een rijtje (én ben je uiteindelijk beter voorbereid).

Vind je het op dit moment moeilijk een keuze te maken? Dan kun je altijd nog even afwachten. Op het moment suprême beslis je dan of je thuisblijft of naar het ziekenhuis gaat. Zorg er in zo’n geval wel voor dat je op een eventueel ziekenhuisbezoek bent voorbereid.

Praat met anderen over de bevalling. Of je thuis wilt bevallen of in het ziekenhuis is uiteindelijk heel persoonlijk, maar het kan wel verhelderd zijn om andere (aanstaande) ouders naar hun ervaring en mening te vragen.

Alternatieven: de verloskundigenpraktijk en het geboortecentrum

Een alternatief voor een bevalling in het ziekenhuis is een opname in een geboortecentrum. Tijdens de bevalling is je eigen verloskundige bij je, en een ziekenhuis is altijd dichtbij, mocht er toch een complicatie optreden. Het grote voordeel ten opzichte van een ziekenhuis is dat een geboortecentrum bewust huiselijk is ingericht. Eigenlijk is het een beetje een knus hotel voor zwangeren, met als doel jou thuis te laten voelen.

Jouw eigen wensen staan in een geboortecentrum centraal. Je kunt zelf je muzieksmaak doorgeven, zodat je ontspannen de bevalling ingaat. Ook de mogelijkheden voor pijnbestrijding zijn uitgebreider dan bij een thuisbevalling, met bijvoorbeeld een groot bad of lachgas. Ook kun je in een geboortecentrum soms langer blijven na de bevalling en is er kraamzorg voor je geregeld.

Klinkt goed, dus waarom gaat niet iedereen massaal naar geboortecentra? Dat is vooral vanwege het vrij hoge kostenplaatje, dat niet door elke zorgverzekeraar wordt vergoed. Bovendien is net als in een ziekenhuis de kans groot dat je met wisselende teams te maken krijgt. Ook is de kans dat je tóch naar het ziekenhuis moet groter dan bij een thuisbevalling.

Begeleiding door een verloskundigenpraktijk

Tijdens je zwangerschap kun je ook contact opnemen met een verloskundigenpraktijk. Daar werken verloskundigen die je kunnen begeleiden tijdens een zwangerschap.

Direct na de positieve zwangerschapstest aankloppen bij de verloskundigenpraktijk? Dat kan, maar je mag ook even wachten tot week 9 of 10. Een verwijsbrief van de huisarts is niet nodig. Tijdens de intake leer je de verloskundige beter kennen, en de verloskundige jou. Omdat deze persoon je een lage tijd gaat begeleiden (tot enkele maanden) is het belangrijk dat er een klik is met diegene. Tijdens de bevalling thuis of in het ziekenhuis is de verloskundige ter plaatse. Is er een complicatie of komt je kindje te vroeg of te laat ter wereld, dan vindt de geboorte samen met je verloskundige in het ziekenhuis plaats, onder begeleiding van een gynaecoloog.

Het leven vindt overal zijn weg

“De geboorte was voor mij een magische ervaring, en hoewel we eigenlijk anders hadden gepland, was de geboorte thuis uiteindelijke de juiste keuze. Ik kon mijn vrouw tijdens het hele proces goed ondersteunen, ik voelde mij betrokken en zo werd het een mooie en intieme ervaring, die ik nooit meer zal vergeten.”, zegt Marius (47 jaar, vader van Noah en Liam) over de geboorte thuis. Gepland, anders gelopen, en uiteindelijk dolgelukkig met het beeldschone resultaat.

Welke plek je ook kiest voor waarschijnlijk een van de meest ingrijpende momenten van het ouderschap, het leven vindt zijn weg wel. Wij wensen je alle goeds toe voor de komende tijd!